Azərbaycanda elektroenergetika sahəsində elmi tədqiqatların başlanmasında, xüsusən, hidroenergetika istiqamətində məqsədyönlü elmi araşdırmaların aparılmasında, hidroqovşaqların və su elektrik stansiyalarının layihələndirilmsində müstəsna xidmətlər göstərmiş texnika elmləri doktoru, Əməkdar elm və texnika xadimi, professor, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının akademiki İosif Qavriloviç Yesmanın vəfatından 60 il keçir.

“Azərenerji” ASC-nin Mətbuat xidməti bildirir ki, vaxtilə İ.Q.Yesmanın rəhbərlik etdiyi və onun adını daşımış Azərbaycan EA Energetika İnstitutunun varisi olan Azərbaycan Elmi-Tədqiqat və Layihə Axtarış Energetika İnstitutunda alimin xatirəsi daim ehtiramla yad edilir.

Özünün tükənməz istedadı ilə elm xəzinəsinə böyük töhfələr vermiş İ.Q.Yesman Cənubi Qafqaza ilk dəfə 1917-ci ilin ortalarında, layihəsini özü tərtib etdiyi hidroelektrik stansiyasının Tbilisidə inşasına nəzarət etmək üçün göndərilib, Rusiyada bolşevik inqilabının qələbəsindən sonra isə taleyini həmişəlik Qafqaza bağlayıb.

İndiki Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasının ilk professorlarından olan İ.Q.Yesman bir müddət bu ali təhsil müəssisəsinə rəhbərlik edib. Hidroener­getika sahəsində elmi tədqiqatların təşəbbüsçüsü kimi o, Tbilisidə və Bakıda hidroe­ner­getika institutlarının yaradılmasının, həmçinin  enerji mənbələrindən istifadə üzrə layihələrin hazırlanmasının fəal iştirakçısı olub.

1935-ci ildə SSRİ Elmlər Akademiyasının Azərbaycan Filialı yaradılarkən burada Energetika sektoruna rəhbərlik İ.Q.Yesmana tapşırılıb. Energetika sektorunun fəaliyyəti respublikanın su-energetika re­surslarının təyin olunmasına, onların enerjisistemdə effektiv istifadəsi üçün metodların işlənməsinə, enerjisistemin xüsusi rejimlərinin öyrənilməsi və onların hesabat metodlarının işlənməsinə, neft sənayesinin ener­getika və avtomatika məsələlərinə, ideal qazdan az fəqlənən qazların termodinamikasının tədqiqinə və neft karbohidrogenlərinin və onların fraksiyalarının ümumiləşmiş hal tənliklərinin işlənməsinə yönəldilmişdi.

SSRİ Xalq Komissarları So­vetinin 1945-ci il 23 yanvar tarixli qərarı ilə Azərbaycan Elmlər Akademiyası təşkil ediləndə onun 15 həqiqi üzvündən biri də professor İ.Q.Yesman olur.

Görkəmli alimin gərgin zəhməti hesabına təşkil edilmiş Energetika sektorunun bazasında 1941-ci ildə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Elmi-Tədqiqat Energetika İnstitutu  (ETEİ) yaradılıb. Ömrünün sonunadək bu instituta rəhbərlik edən İ.Q.Yesman daim yüksək nəzəri məsələlərin qoyuluşu ilə xalq təsərrüfatının cari məsələlərinin praktiki həllini uyğunlaşdırmağa nail olub.

1953-cü ildə alimin anadan olmasının 75, elmi-texniki və pedaqoji fəaliyyətinin 50 illik yubileyində Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının Energe­tika İnstitutuna onun adı verilib. Bu gün “Azərenerji” ASC-nin strukturuna daxil olan Azər­baycan Elmi-Tədqiqat və Layihə-Axtarış Energetika İnstitutu hə­min elm müəssisəsinin varisidir.

Azərbaycanın elm tarixində özünəməxsus yeri olan akademik İosif Qavriloviç Yesman 30 iyun 1955-ci ildə Bakı şəhərində vəfat edib. Alimin unudulmaz xatirəsini Azərbaycanın elmi-texniki icti­maiyyəti, həmçinin ener­getiklər daim ehtiramla yad edirlər.

Hazırda Milli Elmlər Akademiyasının yaradılmasının 70 illik yubileyi ilə əlaqədar olaraq Azər­baycan Elmi-Tədqiqat və Layihə-Axtarış Energetika İnstitutunda respublikamızın ilk akademiklərindən olmuş professor İ.Q.Yesmanın elmi irsinin tarixi kontekstdə araşdırılması istiqamətində işlər aparılır, alimin həyat və fəaliyyətinə həsr olunmuş kitab hazırlanır.

Xatırladaq ki, İ.Q.Yesman 1868-ci ilin de­kabr ayının 1-də Belorusiyanın kiçik Bileyko şəhərində anadan olub. 1887-ci ildə  Sankt-Peterburq Texnologiya İnsti­tutuna daxil olub, 1892-ci ildə institutu fərqlənmə diplomu ilə bitirib.